آنچه سالمندان باید درباره عصای خود بدانند

موضوع زمین خوردن سالمندان و آسیب های ناشی از آن بسیار اهمیت دارد از این رو بررسی عوامل موثر و راهکارهای کاهش آسیب ها بسیار مهم است. آمار نشان داده حدود ده درصد از افراد بالای شصت و پنج سال از عصا و نزدیک پنج درصد هم از واکر استفاده می کنند.

پروفسور کامران آزما می گوید: در بحث آسیب های ناشی از زمین خوردگی سالمندان، اگرچه می توان از طریق برطرف کردن فاکتورها و خطرات محیطی تا حدود زیادی از سقوط ها پیشگیری کرد، ولی باید بدانیم، سقوط و زمین خوردن یک سالمند می تواند علامت غیر اختصاصی از وجود یک بیماری حاد مانند عفونت ریه، مجاری ادرار یا حتی سکته قلبی بوده یا نشانه ای از تشدید یک بیماری مزمن باشد. بنابراین با وجود اینکه 25 تا 45 درصد از زمین خوردگی های سالمندان ناشی از عوامل محیطی مانند سطوح لغزنده و فضای تاریکی است، بازهم سالمندانی که دچار زمین خوردگی می شوند بخصوص آن دسته ای که دچار سقوط های مکرر و بیش از دو بار می شوند بهتر است از نظر وجود بیماری های زمینه ای و درمان پذیر مورد ارزیابی قرار گیرند.

این متخصص طب فیزیکی در ادامه می گوید: احتمال سقوط در افراد با ضعف عضلات اندام تحتانی تا چهار برابر و افراد با اختلال در راه رفتن ناشی از عدم تعادل تا سه برابر افزایش می یابد اما آنچه مسلم است این است که در بیشتر موارد عوامل متعددی به طور همزمان در زمین خوردگی نقش دارند که جهت پیشگیری موثر از سقوط مجدد پرداختن به همه آنها و همچنین تعیین علت اصلی لازم و ضروری است.

پروفسور آزما در ادامه می افزاید: استفاده از وسایل کمکی می تواند به بهبود تعادل و بالانس بدن و افزایش سطح فعالیت و استقلال سالمند کمک کند. در واقع اگر علت اصلی زمین خوردگی ضعف عضلانی و عدم تعادل باشد، وسایل کمکی به عنوان پیشگیری ثانویه، در جلوگیری از سقوط مجدد مناسب است. ولی متاسفانه در اکثر موارد شاهد استفاده سالمندان از وسایل نامطلوب و با ارتفاع نامناسب و گاهی هم وسایل صدمه دیده هستیم که این موضوع درکنار استفاده نادرست از آن می تواند احتمال سقوط را افزایش دهد!!

وی در ادامه با اشاره به انواع وسایل کمک حرکتی سالمندان تصریح می کند: عصا به عنوان یک وسیله کمک حرکتی در انواع مختلفی یافت می شود. بیشتر عصا های موجود از جنس چوب یا آلومینیوم بوده و در انواع تک پایه، سه پایه و چهار پایه یافت می شود. اما در میان آنها عصاهای آلومینیومی ازمزیت تنظیم بلندی برخوردار هستند که این یک مزیت محسوب می شود. عصا با ارتفاع مناسب به عصایی گفته می شود که هنگامی که دست ها در کنار بدن آویزان است به خط چین مچ برسد و همچنین در هنگام گرفتن دسته آن، آرنج مقدار کمی خمیده باشد.

البته توصیه می شود هنگامی که عامل ناپایداری یک طرفه باشد، عصا با دست مقابل گرفته شود.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با اشاره به اینکه میزان ناتوانی سالمند تعیین کننده نوع عصا است، می گوید: برای سالمندانی که در حفظ تعادل و بالانس دچار مشکلات خفیف تا متوسط هستند ممکن است تجویز یک عصای یک پایه ای کافی باشد ولی در نواقص شدید تعادلی استفاده از عصای چهار پایه یا واکر مناسب تر است.

در دسته ای دیگر از سالمندان که با ضعف در اندام های تحتانی مواجه هستند استفاده از واکر با افزایش سطح حمایت و تحمل وزن می تواند به پایداری کمک کرده و مفید باشد.
در بازار واکرهای بدون چرخ، دو چرخ یا چهار چرخ موجود است. واکر های چهار چرخ برای بیماران با اختلالات تعادلی شدید یا مشکلات شناختی مناسب نیست و ممکن است به طور غیر منتظره ای حرکت کند و احتمال زمین خوردن را افزایش دهد.

بنابراین در هنگام خرید یک وسیله کمکی مثل عصا یا واکر بهتر است در مورد مدل مناسب و نحوه استفاده با متخصص طب فیزیکی یا فیزوتراپ و کاردرمان مشورت شود.
به گفته پروفسور آزما، از آنجایی که استفاده از عصا یا واکر از نظر ذهنی برای تعدادی از سالمندان نشانه ای از ناتوانی و علامتی آشکار از کاهش استقلال است، متقاعد کردن آنها برای استفاده از این وسایل بسیار مهم و ضروری است.
وی در خاتمه می افزاید: بررسی ها نشان داده اند، خطر سقوط در افرادی که از وسایل کمکی استفاده می کنند در مقایسه با افرادی که عصا و واکر به کار نمی برند، 25 درصد کاهش می یابد. بنابر این وسایل کمکی در پیشگیری اولیه از سقوط هم نقش دارند.